Sporządzenie aktu notarialnego przez notariusza wiążę się z poniesieniem szeregu opłat. Zwyczajowo zostało przyjęte, że wszelkie koszty związane z podpisaniem aktu notarialnego ponosi strona kupująca. Wobec powyższego, kupującemu (skoro płaci) przysługuje możliwość wyboru swojego notariusza.
Zwyczaj zwyczajem, ale co na ten temat mówią przepisy?
art. 89. § 1 i 2 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r., Prawo o notariacie wskazuje, że:
- Strony czynności notarialnej odpowiadają solidarnie za wynagrodzenie należne notariuszowi.
- Notariusz wymienia na każdym sporządzonym dokumencie wysokość pobranego wynagrodzenia, podatków i innych opłat, powołując podstawę prawną.
Z powyższego przepisu wynika, iż zobowiązanym do zapłaty wynagrodzenia notariuszowi jest tak naprawdę każda ze stron, chyba, że strony inaczej się umówiły. W przypadku, gdyby strony ustaliły, że koszty aktu ponosi kupujący, po czym zapłata wynagrodzenia z jego strony nie nastąpi – notariusz ma możliwość dochodzenia swojej należności zarówno od kupującego, od sprzedającego, jak również od obydwu stron.
Inaczej przedstawia się sytuacja, gdy nabywamy lokal mieszkalny z rynku pierwotnego od dewelopera, wówczas zgodnie z art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 16 września 2011 r., o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (tzw. Ustawy deweloperskiej) wynagrodzenie notariusza za wszystkie czynności wykonywane w związku z zawieraniem umowy deweloperskiej, w tym także za sporządzenie wypisów aktu notarialnego wydawanych przy zawarciu umowy deweloperskiej oraz koszty sądowe obciążają w równych częściach dewelopera i nabywcę.
Kto jest zobowiązany do ponoszenia pozostałych kosztów notarialnych?
a) Podatek od czynności cywilnoprawnych
zgodnie z art. 4 ustawy z dnia z dnia 9 września 2000 r., o podatku od czynności cywilnoprawnych, obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym. Tym samym nie ma prawnej możliwość przeniesienia tego obowiązku na stronę sprzedającą lub na jakąkolwiek inną osobę.
b) opłaty sądowe
zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r., o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, do uiszczenia kosztów sądowych obowiązana jest strona (wnioskodawca), która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Tym samym opłatę np. za założenie księgi wieczystej, wpis własności, służebności lub hipoteki poniesie kupujący, gdyż to właśnie on jest wnioskodawcą. Wysokość opłat sądowych regulują przepisy art. 42 – 48 tej samej ustawy.