Czym jest podatek katastralny proponowany przez polityków?

Problemy trapiące rynek nieruchomości w Polsce coraz częściej stanowią obiekt zainteresowania polityków, którzy – z różnych względów – starają się zająć takimi kwestiami jak trudności z zakupem pierwszego mieszkania przez młodych ludzi czy zjawisko skupowania lokali mieszkalnych. Wielokrotnie poruszanym tematem jest więc pomysł wprowadzenia podatku katastralnego, mającego w założeniu zastąpić obecne opodatkowanie. Na czym on dokładnie polega i kto mógłby na nim zyskać, a kto stracić?

Podatek katastralny – na czym polega i jaka byłaby jego wysokość?

Obecnie w naszym kraju właściciel nieruchomości musi opłacać podatek, którego wysokość oparta jest na metrażu lokalu. Podatek katastralny, który miałby zastąpić taką formę opodatkowania, bazuje natomiast na wartości mieszkania, co oznacza, że posiadacze tych najdroższych (lub kilku nieruchomości jednocześnie) zostaliby obciążeni większymi kosztami niż ci, którzy są właścicielami lokalu tańszego.

Wartość nieruchomości miałaby być ustalana na podstawie rynkowej wyceny, która decydowałaby o procentowej wysokości podatku. Ten ostatni obowiązywałby ponadto zarówno osoby prywatne, jak i firmy będące właścicielami lokali. Gdyby podatek katastralny został wprowadzony w Polsce, trudno obecnie stwierdzić, jakie obowiązywałyby stawki – w Europie zwykle sytuują się one jednak na poziomie od 0,5% do 2%.

Konsekwencje ewentualnego wprowadzenia podatku katastralnego

Wprowadzenie podatku katastralnego w Polsce jest rekomendowane m.in. przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, a także Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). W założeniu miałby on być bardziej sprawiedliwą metodą opodatkowania, która dodatkowo poprawiłaby sytuację finansową samorządów oraz ograniczyła zjawisko skupowania mieszkań. Jednocześnie podatek katastralny budzi też wiele wątpliwości – choćby samych właścicieli nieruchomości, obawiających się opłat przewyższających ich możliwości finansowe.

Zwolennicy tej daniny – w tym niektórzy politycy – twierdzą jednak, że powinna ona objąć wyłącznie najbogatsze osoby posiadające kilka mieszkań, które najbardziej odczułyby skutki jej wprowadzenia. Możliwe byłoby też uwzględnienie ulg np. dla osób niepełnosprawnych czy seniorów, obowiązujących w niektórych krajach, gdzie podatek katastralny funkcjonuje.

Wprowadzenie podatku w Polsce

Temat podatku katastralnego regularnie powraca w debacie publicznej, ale obecnie nie ma oficjalnych informacji o prowadzeniu prac nad projektem ustawy, która miałaby go wprowadzić. W przypadku rozpoczęcia takich działań konieczne byłoby jednak rozważenie wszystkich potencjalnych konsekwencji dla właścicieli mieszkań, a także zakres obowiązywania nowej daniny – tak aby sytuacja na rynku nieruchomości polepszyła się, a nie pogorszyła.